Φυσικό αέριο έναντι εθνικής κυριαρχίας

Ανδρέας Πενταράς, Υποστράτηγος ε.α

Βασική αρχή στην άσκηση οποιασδήποτε στρατηγικής είναι να υπάρχει αρμονία μεταξύ στόχων και μέσων. Θα πρέπει δηλαδή οι στόχοι που τίθενται να είναι τέτοιοι ώστε να μπορούν να επιτευχθούν με τα μέσα, με την ισχύ που διαθέτει το κράτος. Εάν δεν συμβαίνει αυτό και οι στόχοι που θέτει το κράτος είναι δυσανάλογοι με τα μέσα που διαθέτει, τότε το πιο πιθανό είναι, όχι απλά να μην επιτευχθούν οι στόχοι, αλλά να επέλθει και η καταστροφή. Στην ιστορία υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα κρατών, εθνών και αυτοκρατοριών που καταστράφηκαν, επειδή προσπάθησαν να επιτύχουν φιλόδοξους στόχους, χωρίς να έχουν τα μέσα και τις δυνατότητες γι αυτό.

 Σήμερα η Κύπρος, έθεσε ένα πολύ φιλόδοξο στόχο που αφορά την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων πηγών ενέργειας που βρίσκονται εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης. Πρόκειται πράγματι για ένα στρατηγικό στόχο, η επιτυχία του οποίου θα φέρει σημαντικές γεωστρατηγικές και γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μας, με σημαντικά πολιτικά και οικονομικά οφέλη για τη πατρίδα μας. Με τη διαφορά ότι η Κύπρος προσπαθεί να επιτύχει το στόχο αυτό χωρίς να διαθέτει τα αναγκαία προς τούτο μέσα. Και τούτο, γιατί απέναντι σε ένα τέτοιο μεγαλεπήβολο στόχο, δεν έγινε καμιά ολοκληρωμένη μελέτη, η οποία να λαμβάνει υπόψη όλες τις πτυχές του προβλήματος (οικονομικές, περιβαλλοντικές, ζητήματα ασφάλειας, κυριαρχίας, κλπ). Η μελέτη αυτή ήταν απόλυτα αναγκαία, τουλάχιστο για τα ζητήματα ασφάλειας και κυριαρχίας, από τη στιγμή που η Τουρκία εκδήλωσε από τη πρώτη στιγμή την έμπρακτη αντίδρασή της στη προσπάθεια της Κύπρου να εκμεταλλευτεί τις υποθαλάσσιες πηγές υδρογονανθράκων, με οικειοποίηση, δηλαδή κατοχή, ενός τεράστιου τμήματος της Κυπριακής ΑΟΖ που βρίσκεται δυτικά της Πάφου και φθάνει μέχρι το Καστελλόριζο. Μέσα σ αυτή τη περιοχή, που η έκτασή της είναι περίπου δύο φορές μεγαλύτερη της Κύπρου, η Τουρκία δεν επιτρέπει καμιά απολύτως έρευνα ή άλλου είδους εκμετάλλευση από τη Κυπριακή Δημοκρατία.

Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι τα κυριαρχικά δικαιώματα που ασκεί το κράτος μέσα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, δεν διαφέρουν καθόλου από τα κυριαρχικά δικαιώματα που ασκεί το κράτος στο χερσαίο έδαφος. Τα δικαιώματα αυτά αναφέρονται στην εκμετάλλευση του υπεδάφους του βυθού, της επιφάνειας του βυθού, της αλιείας, των θαλασσίων ρευμάτων, της επιφάνειας της θάλασσας και των ρευμάτων του αέρα υπεράνω της θάλασσας. Ότι δηλαδή και στο χερσαίο έδαφος και ακόμα περισσότερο.

Οι αντιδράσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι στις Τουρκικές προκλήσεις που ασφαλώς παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, εξικνούνται σε διαμαρτυρίες ενώπιον του ΟΗΕ. Η επίκληση του διεθνούς δικαίου από το πρόεδρο της Δημοκρατίας είναι άνευ σημασίας, γιατί όπως είπε ο διαχρονικός Θουκυδίδης ΄΄η επίκληση του δικαίου στις σχέσεις των πόλεων έχει έννοια μόνο αν μπορείς να το επιβάλεις΄΄. Και η Κύπρος ελλείψει στρατιωτικής ισχύος δεν έχει καμιά δυνατότητα επιβολής του διεθνούς δικαίου.

Η στρατηγική της Τουρκίας στο ζήτημα αυτό είναι προβλέψιμη, γιατί υπάρχει το προηγούμενο του Αιγαίου. Η Τουρκία, δεν πρόκειται να εμποδίσει τη Κυπριακή Δημοκρατία από το να εκμεταλλευθεί το φυσικό αέριο στα όρια με το Ισραήλ. Απλά, ταυτόχρονα με τις ενέργειες της Κυπριακής Δημοκρατίας στα νότια οικόπεδα, θα προβαίνει σε ανάλογες ενέργειες σε οικόπεδα της Κυπριακής Δημοκρατίας δυτικά της Πάφου. Και ενώ εμείς θα χαριεντιζόμαστε και θα ευλογούμε τα γιένια μας για το μεγάλο κατόρθωμα της εξαγωγής φυσικού αερίου, η Τουρκία θα υλοποιεί έναν από τους στρατηγικούς στόχους της, όπως διατυπώνεται και στο βιβλίο του Νταβούτογλου ΄΄Στρατηγικό Βάθος΄΄. Να κυριαρχήσει δηλαδή στην ανατολική Μεσόγειο και μάλιστα χωρίς να ρίξει ντουφεκιά, αφού θα έχει επεκτείνει τη κατοχή της, πέραν του 37% του χερσαίου εδάφους που κατέχει σήμερα, στο 50% περίπου της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Την ευθύνη γι αυτή τη δυσμενή εξέλιξη που θα ισοδυναμεί με ένα δεύτερο 74, θα φέρουν αποκλειστικά εκείνες οι πολιτικές ηγεσίες που χωρίς τη κατάλληλη στρατιωτική προετοιμασία και την απόκτηση δυνατοτήτων υπεράσπισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπριακής Δημοκρατίας, μπαίνουν σε μια κρίση που το αποτέλεσμά της θα είναι η απώλεια και άλλου εθνικού εδάφους, αυτή τη φορά στη θάλασσα. Στη πραγματικότητα, αυτό που πάει να γίνει είναι ξεπούλημα της Εθνικής κυριαρχίας της Κύπρου, αφού από τη μια η Κύπρος θα εισπράττει χρήματα από τη πώληση του φυσικού αερίου που θα εξάγει από τα οικόπεδα στα όρια με το Ισραήλ και από την άλλη θα παραχωρεί εθνική κυριαρχία στη Τουρκία, δυτικά της Πάφου. Φυσικό αέριο έναντι Εθνικής κυριαρχίας.

Γι αυτό, όσο είναι καιρός, οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου ας μελετήσουν σε βάθος το ζήτημα των υποθαλάσσιων ερευνών και εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου και ας πάρουν αποφάσεις με βάση το Εθνικό και όχι το οικονομικό ή το πολιτικό συμφέρον.

Ανδρέας Πενταράς, Υποστράτηγος ε.α.