Τετάρτη 23 Ιουλίου 2014

Τα όπλα των Κυπρίων Καταδρομέων και το δίλημμα του διαμετρήματος

rounded_corners
Αναδημοσιεύουμε με την άδεια του καλού περιοδικού Δούρειος Ίππος ένα αναλυτικό άρθρο “άμεσου γνώστη” για τον οπλισμό των Κυπρίων καταδρομέων, το οποίο εκτός από τα υπόλοιπα ενδιαφέροντα στοιχεία πραγματεύεται και το γνωστό δίλημμα των διαμετρημάτων (5,56 και 7,62) που συζητήθηκε και εδώ.
Ήρθε ο καιρός να αφήσουν το G3 οι Κύπριοι καταδρομείς
Το 2012 εμφανίστηκαν στον καθημερινό τύπο αλλά και σε περιοδικά του ειδικού τύπου πληροφορίες για την συγκρότηση από το ΓΕΕΦ της Διακλαδικής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων. Για να καταστούν ικανές για τέτοιες Ειδικές Επιχειρήσεις χρειάζονται χρόνια σκληρής επιχειρησιακής εκπαίδευσης, εξειδικευμένο προσωπικό, σύγχρονος οπλισμός και εξοπλισμός σύμφωνα με τις ανάγκες που εκδηλώνουν οι Μονάδες, ξεχωριστοί και «γενναιόδωροι» προϋπολογισμοί προς ικανοποίηση αυτών των αναγκών και προπάντων ανάλογη αλλαγή νοοτροπίας από την στρατιωτική και πολιτική ιεραρχία και απαλλαγή από το «καραβανικό» πνεύμα καθώς και ξεκάθαρος επιχειρησιακός προσανατολισμός.

Επιτρέψτε μας να μην διατηρούμε και πολλές ελπίδες ότι τα πάραπάνω θα ισχύσουν στο οποιοδήποτε προσεχές μέλλον αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να παραδεκτούμε ότι η συγκρότηση της ΔΔΕΕ αποτελεί από μόνη της ένα βήμα προς την ορθή κατεύθυνση το οποίο πιστώνεται στον Α/ΓΕΕΦ ο οποίος δείχνει να παλεύει εν μέσω της οικονομικής κρίσης για την βελτίωση της Εθνικής Φρουράς, πολλές φορές ερχόμενος και αντιμέτωπος με τα «δημοσιοϋπαλληλικά» συμπλέγματα πολλών στελεχών και τις «ανησυχίες» της πολιτικής και πολιτειακής αρχής του τόπου. Είμαστε επίσης απολύτως σίγουροι ότι το προσωπικό που ανήκει σ’ αυτή την Διοίκηση δουλεύει αγόγκυστα, ακούραστα, επαγγελματικά και με προσωπικό κόστος για να πετύχουν το δυνατόν καλύτερο αποτέλεσμα μέσα στα χίλια-δυό προβλήματα και εμπόδια που προκύπτουν.
Κάνοντας αυτόν τον πρόλογο με την ΔΔΕΕ και βλέποντας ότι υπάρχει διάθεση τόσο από τον Α/ΓΕΕΦ όσο και από χαμηλότερα κλιμάκια για αλλαγές και εκσυγχρονισμό πιστεύουμε είναι καιρός να ασχοληθούμε με τον βασικό κορμό των επίλεκτων Μονάδων της Εθνικής Φρουράς, τις Μοίρες Καταδρομών της Διοίκησης Καταδρομών του ΓΕΕΦ.
Η μόνη προσπάθεια που έγινε για αναβάθμιση των Μονάδων Καταδρομών ήταν όταν στις αρχές της δεκαετίας του 2000 μετατράπηκαν σε Μοίρες Ειδικών Επιχειρήσεων, και πάλιν προϊόν «βάφτισης», πράγμα που δεν κράτησε για πολύ, αν και ήταν κατά την άποψη μας ένα σωστό βήμα υπό προϋποθέσεις. Εξαιρουμένης αυτής της μικρής περιόδου οι Μονάδες Καταδρομών έχουν παραμείνει προσκολλημένες σε ένα δύσκαμπτο μοντέλο με ξεπερασμένα δόγματα οργάνωσης και εξοπλισμού που πιστέυουμε χρήζει αλλαγών. Είναι η πρόθεση μας πάρακάτω να ασχοληθούμε επιγραμματικά με ορισμένους τομείς στους οποίους επιβάλλονται αλλαγές, κάνοντας παράλληλα και τις αναγκαίες επεξηγήσεις και επισημάνσεις.
Επίδειξη Καταδρομών. Το G3 αποτελεί τον ατομικό οπλισμό των Μοιρών Καταδρομών
Επίδειξη Καταδρομών. Το G3 αποτελεί τον ατομικό οπλισμό των Μοιρών Καταδρομών
Θα αρχίσουμε την προσπάθεια μας αναφερόμενοι σε θέματα οπλισμού. Η παρούσα κατάσταση έχει τις Μονάδες ΚΔ να είναι εξοπλισμένες με κύριο οπλισμό διαμετρήματος 7,62×51ΝΑΤΟ στην μορφή του τυφεκίου G3A3/A4, του οπλοπολυβόλου ΗΚ11Α1 και του πολυβόλου MG3. Θα ασχοληθούμε με το διαμέτρημα, αλλά πρώτα πρέπει να αναφέρουμε ότι το σύνολο του εν λόγω οπλισμού παρουσιάζουν φθορές λόγω μακροχρόνιας χρήσης. Οι Μονάδες ΚΔ άρχισαν να παραλαμβάνουν τα καινούρια τότε όπλα από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 οπότε τα πλείστα από αυτά πλησιάζουν ήδη τα 30 χρόνια καθημερινής χρήσης. Στα 30 αυτά χρόνια δεν έγινε σχεδόν καμία αντικατάσταση όπλων με νεότερα πλην εξαιρέσαιων και ούτε καμία ευρείας κλίμακας συντήρηση προς επιδιόρθωση των φθορών στην φωσφάτωση(βάψιμο) και αντικατάσταση απαρτιών που παρουσιάζουν αυξημένες ανοχές.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν αυτά κρίνεται επιβεβλημένη η άμεση αντικατάσταση του ατομικού οπλισμού του συνόλου των Μονάδων της ΔΚΔ και μάλιστα ακολουθώντας διαδικασίες «εξπρές». Το πρώτο στοιχείο που θα εξετάσουμε, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, είναι το θέμα του διαμετρήματος. Θα κάνουμε μια παρένθεση για να ασχοληθούμε με ένα θέμα της «μόδας». 5,56 vs 7,62. Η σύγκριση αυτή κάνει πάταγο τόσο στο διαδίκτυο όσο και σε περιοδικά του χώρου αλλά ακόμα και από αναφορές και μελέτες εν ενεργεία στρατιωτικών και ειδικών κυρίως στις ΗΠΑ. Εδώ εμείς θα παραθέσουμε την προσωπική μας άποψη επί του θέματος που όμως κρίνουμε ότι δεν είναι αυθαίρετη αλλά στηρίζεται τόσο σε μελέτη των παραπάνω όσο και σε προσωπικές εμπειρίες και διαπιστώσεις αλλά κυρίως σε συζητήσεις με χειριστές στην ΕΦ και στον ΕΣ(που έζησαν την μετάβαση από 7,62 σε 5,56).
Τα πράγματα με την σειρά. Ξαφνικά στα μέσα της δεκαετίας του 2000 άρχισαν να εμφανίζονται αναφορές που σχολίαζαν την ανικανότητα του φυσιγγίου 5,56×45 ΝΑΤΟ να εξουδετερώσει τους αντιπάλους ακόμα μετά και από πολλαπλά πλήγματα. Οι ιστορίες έλεγαν για τον «Χ» Ταλιμπάν που δέχθηκε τον «Ψ» αριθμό βολίδων 5,56 αλλά συνέχιζε να μάχεται για «Ω» αριθμό λεπτών σκοτώνοντας ή τραυματίζοντας τον «Υ» αριθμό στρατιωτών. Εμάς μας έφεραν στο μυαλό την περίπτωση Βρεττανου στρατιώτη στον Α’ ΠΠ ο οποίος έφτασε στα γερμανικά χαρακώματα πρωτού καταρρεύσει από τα τραύματα του έχοντας δεχτεί στο σώμα του 13 βολίδες 7,98χιλ! Οι ιστορίες προέρχονταν κυρίως από τις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν και κυρίως από Αμερικανούς(μία ακόμα περίπτωση 0,45’’ vs 9×19;). Οι συζητήσεις έφτασαν ακόμα και στο Αμερικανικό Κογκρέσο όπου ορισμένοι γερουσιαστές ζητούσαν άμεση αντικατάσταση του οπλισμού των Αμερικανών στρατιωτών διότι δεν ήταν αρκετά «φονικός»!
Μερικά δεδομένα μη επιδεχόμενα αμφισβήτησης(κατά την άποψη μας πάντα). Τα πυροβόλα όπλα προκαλούν τον θάνατο κυρίως με 2 τρόπους, είτε πλήττοντας το κεντρικό νευρικό σύστημα πράγμα που σημαίνει άμεσος θάνατος ανεξαρτήτως διαμετρήματος, είτε προκαλώντας απώλεια πίεσης αίματος μέσω αιμορραγίας πράγμα που σημαίνει ότι ο θάνατος μπορεί να αργήσει να επέλθει ανάλογα με τον ρυθμό απώλειας αίματος ή των επιπλοκών που προκάλεσε ο τραυματισμός κάποιου ζωτικού οργάνου. Έδω βλέπουμε ότι στην δεύτερη περίπτωση ενδεχομένως να παίζει ρόλο το διαμέτρημα, εκ πρώτης όψεως. Εν πάση περιπτώση όμως περισσότερη σημασία έχει που θα χτυπήσει η βολίδα παρά τι βολίδα θα χτυπήσει.
Το 7,62×51 αναμφισβήτητα είναι ισχυρότερο φυσίγγιο από το 5,56×45. Αυτή την υπεροχή του την εκδηλώνει εμφανέστερα σε βεληνεκή πέραν των 300 μέτρων ενώ μέχρι την απόσταση αυτή τα δύο διαμετρήματα παρουσιάζουν συγκρίσημη απόδοση, και πάλιν όμως με ελαφρά υπεροχή του 7,62 κυρίως στον τομέα του τι μπορεί να θεωρηθεί ως κάλυψη για τον αντίπαλο.
Πού πλεονεκτεί και πού μειονεκτεί το κάθε φυσίγγιο έναντι του άλλου λοιπόν (πάντα κατά την άποψη μας).
α. Βάρος. Κύριο και πρωταρχικό πλεονέκτημα του 5,56 είναι το μειωμένο βάρος του σε σχέση με το 7,62. Πολλές φορές πέφτουμε στην παγίδα να συγκρίνουμε το βάρος των ιδίων των όπλων και ξεχνάμε τον κύριο παράγοντα αύξησης του βάρους, αυτόν των πυρομαχικών. Αυτό δικαιολογείται διότι οι πλείστοι από εμάς κατά την θητεία μας ελάχιστες ή και καθόλου φορές κουβαλήσαμε τους βασικούς φόρτους πυρομαχικών(τραγική παράλειψη κατά την γνώμη μας). Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι ένας μαχητής μπορεί να μεταφέρει περίπου 30% του βάρους του σαν φόρτο μάχης χωρίς να χάσει ουσιαστικό μερος της κινητικότητας του. Τούτο σημαίνει περίπου φόρτο 25 κιλών για ένα μέσου βάρους άνθρωπο. Από αυτά τα 25 κιλά αναλογούν για πυρομαχικά περίπου τα 5, δεδομένων και των υπόλοιπων υλικών του φόρτου μάχης(οπλισμός, νερό, υλικά Διαβιβάσεων κλπ). Αυτό μεταφράζεται σε 300 φυσίγγια 5,56 σε γεμιστήρες(4,85κιλά) ή σε 140 φυσίγγια 7,62 σε γεμιστήρες(5,20 κιλά). Πως έχει αυτό σημασία; Στα τμήματα ΚΔ, ειδικά σε αποστολές κρούσης(χωρίς να εξαιρούνται άλλης μορφής αποστολές, ακόμα και τακτικός αγώνας), επιβάλλεται αυξημένος φόρτος πυρομαχικών. Αυτό συμβαίνει διότι οι αποστολές κρούσης συνεπάγονται συνήθως και αδυναμία αναχορηγίας αλλά και αυξημένες καταναλώσεις πυρομαχικών για την κατίσχυση με πυρά του στόχου ή για την απεμπλοκή από επαφή ή την προσέγγιση προς καταστροφή αυτής. Όλα αυτά ειδικά κάτω από το πρίσμα του ότι η συνήθως ολιγομελής περίπολος θα κληθεί να καταβάλει υπέρτερο αριθμητικά αντίπαλο εκμεταλλευόμενη τον αιφνιδιασμό αλλά και τον όγκο του εκπεμπόμενου πυρός (υπεροχή πυρός σε δεδομένο τόπο και χρόνο) δηλαδή ανάγκη για όσο το δυνατό περισσότερα έτοιμα προς χρήση πυρομαχικά. Αν πάρουμε σαν ελάχιστο αριθμό φυσιγγίων τα 300 τότε για το 7,62 σημαίνει τουλάχιστον 6 κιλά επιπλέον φόρτου, και για όσους από εμάς έχουν περπατήσει με φόρτο γίνεται εύκολα αντιληπτό πόσο συσσωρευτικά αυξάνεται η σωματική καταπόνηση άρα και πόσο μειώνεται η μαχητική ικανότητα.
β. Ευκολία χρήσης. Εδώ έρχεται να παίξει κύριο ρόλο η μεγαλύτερη ανάκρουση του 7,62 σε σχέση με το 5,56 πράγμα που καθιστά την χρήση του πολύ πιο δύσκολη. Επαναληπτικές βολές σε περίπτωση αστοχίας χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο για να γίνουν καθώς με την ανάκρουση ο στόχος βγαίνει εκτός σκοπευτικής γραμμής κάτι που ισχύει και για βολές σε πολλαπλούς στόχους, δηλαδή είναι πολύ δυσκολότερη η μεταφορά των πυρών από τον ένα στόχο στον επόμενο καθώς ο χειριστής χρειάζεται να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να επαναφέρει το όπλο του στην σκοπευτική του ευθεία. Το όλο πρόβλημα γίνεται πιο εμφανές στις βολές εν κινήσει ή από ενδιάμεσες θέσεις βάλλοντος που είναι και ο κανόνας στο πεδίο της μάχης. Οι βολές πρηνιδόν από υπόθεμα με δίποδα ισχύουν μόνο για τα πεδία βολής. Ακόμα και έτσι όμως, ο Σουηδικός Στρατός διαπίστωσε μετά την εισαγωγή του 5,56(αντικατάσταση ΑΚ-4 με το ΑΚ-5) ότι έπρεπε να δυσκολέψει τα στάνταρ απόδοσης σκοπευτικής ικανότητας διότι οι στρατιώτες, εκμεταλλευόμενοι την ευκολία χρήσης του 5,56 σε συνδιασμό με τα σκοπευτικά Aimpoint, επιτύγχαναν σχεδόν όλοι την μέγιστη βαθμολογία.
γ. Απόδοση σε μέσες αποστάσεις. Εδώ η υπεροχή του 7,62 είναι δεδομένη. Πόση σημασία έχει αυτό όμως. Στις κρούσεις-καταδρομές, αλλά ακόμα και στον τακτικό αγώνα, η δουλειά του ΚΔ-τυφεκιοφόρου είναι να πλησιάσει τον εχθρό για να τον καταστρέψει με αγώνα εκ του συστάδην. Άρα η δουλειά του ατομικού οπλισμού ξεκινά στα τελευταία μέτρα πριν τον εχθρό ενώ μέχρι εκείνου του σημείου τον αγώνα τον διεξάγουν τα όπλα υποστήριξης(όλμοι, πολυβόλα, αντιαρματικά) επιτρέποντας στον τυφεκιοφόρο να ελιχθεί και να πλησιάσει τον εχθρό. Πέραν τούτου όμως, πόσοι έχουν την ικανότητα ή την δυνατότητα να πετύχουν τον στόχο πέραν των 300 μέτρων. Ποιά δυνατότητα υπάρχει να δείς καν τον στόχο σε τέτοιες αποστάσεις, ακόμα και την μέρα. Φέρτε στο μυαλό σας την θητεία σας και τις βολές 300μ. Σε ένα στόχο ακίνητο, λευκό, με μέγεθος μεγαλύτερο του ανθρώπινου κορμού, και με μας σε θέση πρηνιδόν, άνετους, χωρίς να προσπαθέι κανένας να μας σκοτώσει και τα αποτελέσματα επί του στόχου ήταν ας πούμε μέτρια. Φανταστείτε τώρα σε ένα περιβάλλον μάχης, εκρήξεις, θάνατο, τον εχθρό παραλλαγμένο, κινούμενο, ή μερικώς καλυμμένο και εμάς κουρασμένους, κινούμενους, αγχωμένους, φοβισμένους. Πόσες βολίδες θα πετύχουν τον στόχο… Στο Βιετ Ναμ υπολογίστηκε ότι για κάθε νεκρό από φυσίγγια φορητού οπλισμού αντιστοιχούσαν περίπου 250,000 βολές φυσιγγίων φορητού οπλισμού. Η κατάσταση βελτιώθηκε από τότε, τόσο μέσω καλύτερης εκπαίδευσης όσο και με την εισαγωγή σκοπευτικών βοηθημάτων αλλά μην φανταστείτε μία σφαίρα ένας νεκρός. Πάλι στις μερικές δεκάδες χιλιάδες είναι το νούμερο. Ο ατομικός οπλισμός μέχρι εκείνη την μάχη εκ του συστάδιν κάνει αυτό που ονομάζουμε καταστολή. Δηλαδή αναγκάζει τον εχθρό να κρατά τα κεφάλια κάτω. Άρα και πάλιν έχουμε το επιχείρημα της μεταφερόμενης ποσότητας φυσιγγίων. Για πόσο χρόνο μπορείς να εκπέμπεις κατασταλτικά πυρά, δηλαδή να περνά τουλάχιστο μία βολίδα κάθε το πολύ τρία δευτερόλεπτα πλησίον του στόχου.
Ομάδα της MARSOC μαζί με Αφγανούς στρατιώτες. Διακρίνεται ένα SCAR-H με διόπτρα Spectre-DR και βομβιδοβόλο σε ρόλο υποστήριξης.
Ομάδα της MARSOC μαζί με Αφγανούς στρατιώτες. Διακρίνεται ένα SCAR-H με διόπτρα Spectre-DR και βομβιδοβόλο σε ρόλο υποστήριξης.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε το κακό παράδειγμα του Αφγανιστάν. Η μορφή αγώνα που διεξάγεται εκεί(πόλεμος χαμηλής έντασης-επιχειρήσεις σταθεροποίησης), η μορφολογία του εδάφους(γυμνά από βλάστηση βουνά που επιτρέπουν παρατήρηση και βολές σε μεγάλες αποστάσεις) και κυρίως ο συσχετισμός ισχύος των αντιπάλων με την ολοκληρωτική υπεροχή των συμμάχων σε αριθμούς, πυρά υποστήριξης από ΠΒ ή Αεροπορία, και υποστήριξη ΔΜ οδήγησε τους Ταλιμπάν πέραν των αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών να επιλέγουν κυρίως βολές από μεγάλες αποστάσεις με πολυβόλα ΡΚ και τυφέκια ακροβολιστού και μαζικά πυρά από τυφέκια εφόδου. Η αντίδραση συνήθως μιας προσβαλλόμενης περιπόλου είναι να πάρει θέσεις κάλυψης και να ανταποδίδει τα πυρά μέχρι να έρθει υποστήριξη από ΠΒ, Αεροπορία ή βαρειά όπλα επί οχημάτων. Κάπου εκεί ξεκίνησαν τα «παράπονα» για την απόδοση του 5,56 σε μέσα βεληνεκή. Ισχύει αυτό για εμάς; Σε καμία περίπτωση! Προχωρώντας όμως περισσότερο στα περί του Αφγανιστάν βλέπουμε ότι σε αποστολές κρούσης(Direct Action) από περίπολα Ειδικών Δυνάμεων η κυριαρχία των όπλων 5,56 είναι καθολική παρόλο που οι Μονάδες της USSOCOM διαθέτουν στην δεξαμενή οπλισμού τους μερικές χιλιάδες τυφέκια SCAR-H των 7,62×51. Τέτοια όπλα βλέπουμε να χρησιμοποιούνται γι αυτό ακριβώς που προορίζονται, σαν όπλα υποστήριξης μέσω των Ακροβολιστών των τμημάτων, οι οποίοι και την εκπαίδευση διαθέτουν για βολές σε μέσες αποστάσεις, αλλά και τα σκοπευτικά όπως και την τακτική τους χρησιμοποίηση συνήθως σαν βάση πυρών υποστήριξης.
Αμερικανός SEAL με τυφέκιο Ακροβολιστού Mk20(SCAR-H) των 7,62x51. Στην πλάτη του διακρίνουμε τον ατομικό του οπλισμό, ένα Μ4 Commando(Mk18)
Αμερικανός SEAL με τυφέκιο Ακροβολιστού Mk20(SCAR-H) των 7,62×51. Στην πλάτη του διακρίνουμε τον ατομικό του οπλισμό, ένα Μ4 Commando(Mk18)
Μιας και αναφερθήκαμε στα SCAR-H να διορθώσουμε μια παρανόηση που επικράτησε όταν η USSOCOM αποφάσισε να σταματήσει την προμήθεια του μοντέλου SCAR-L 5,56×45. Το αντι-5,56 λόμπυ κραύγαζε περί αποδείξεως ότι το 5,56 δεν ικανοποιεί πλέον την USSOCOM αφού δεν είναι αρκετά «φονικό». Η αλήθεια όμως ήταν ότι η USSOCOM αποφάσισε για λόγους εξοικονόμησης πόρων να μην αποκτήσει όπλα 5,56 αφού διάθετε ήδη αρκετά και να ικανοποιήσει τις ανάγκες της μόνο σε τυφέκια 7,62 που δεν διάθετε παρά μόνο ορισμένα Μ14, εν αναμονή μάλιστα και του SCAR-H Common Receiver που θα έχει την δυνατότητα μετατροπής από ένα διαμέτρημα σε άλλο. Η παραμονή του 5,56 στο προσκήνιο για πολλά χρόνια ακόμα φαίνεται κι από το γεγονός ότι ο Αμερικάνικος Στρατός αξιολογούσε για το πρόγραμμα αντικατάστασης των αραβίδων Μ4 μόνο όπλα 5,56 παρόλο που έδωσε στις ενδιαφερόμενες εταιρείες το δικαίωμα να υποβάλουν προς αξιολόγηση όπλα οποιουδήποτε διαμετρήματος. Τελικά ο διαγωνισμός ακυρώθηκε οριστικά, όπως είχε ξαναγίνει στο παρελθόν(ΧΜ8) και ο Αμερικανικός Στρατός προχωρεί με πρόγραμμα βελτίωσης των Μ4 και Μ4Α1.
Αμερικανός Rangerμε SCAR-L το οποίο φέρει σκοπευτικό ταχεία σκόπευσης EoTech και καταυγαστήρα LASER  PAQ-15.
Αμερικανός Rangerμε SCAR-L το οποίο φέρει σκοπευτικό ταχεία σκόπευσης EoTech και καταυγαστήρα LASER PAQ-15.
Τελειώνοντας με το θέμα διαμέτρημα να πούμε ότι το 5,56 επιτυγχάνει την μέγιστη απόδοση του σε ταχύτητες πέραν των 2500π/δ, κάτι που για μια αραβίδα με κάννη 37,5 εκ. συμβαίνει κάτω από τα 200μ. Σε τέτοιες αποστάσεις μετά από διάτρηση ορισμένων εκατοστών σε μαλακούς ιστούς(η ακριβής απόσταση διάτρησης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες) ξεκινά να περιστέφεται περί του κέντρου βάρους και σπάει δημιουργώντας εκρηκτικής μορφής τραύματα που προκαλούν καταστοφή ιστών ακόμα και εκτός της διαδρομής της βολίδας και πέραν της μόνιμης και προσωρινής κοιλότητας του τραύματος. Εδώ στηριζόταν ένα ακόμα «παράπονο», διότι στους υποσιτισμένους Αφγανούς συνήθως δεν υπήρχαν αρκετά εκατοστά μαλακών ιστών για να εκδηλώσει το φυσίγγιο αυτή την συμπεριφορά και εξερχόταν του σώματος χωρίς να σπάσει όταν η προσβολή ήταν στα άκρα(σημασία του shot placement). Εδώ φυσικά δεν έχει σημασία αν ήταν 5,56 ή 7,62 καθώς διαμπερές τραύμα σημαίνει ότι το φυσίγγιο δεν εξάντλησε όλη του την ενέργεια επί του στόχου.
Και αφού είπαμε όλα αυτά περί διαμετρήματος ας εξετάσουμε και το είδος του οπλισμού. Αρχίζοντας από το τυφέκιο. Παρατηρούμε ότι ανά τον κόσμο υπάρχει μια πλειάδα αξιόλογων τυφεκίων που μπορούμε να τα χωρίσουμε σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στα «κανονικής»(standard) διαμόρφωσης και στα bullpub. Η πρώτη κατηγορία είναι τα κλασσικά τυφέκια όπως τα γνωρίζουν οι περισσότεροι από την υπηρεσία μας, που έχουν δηλαδή την υποδοχή γεμιστήρα μπροστά από την σκανδάλη και ξεχωριστό από τον υπόλοιπο κορμό κοντάκιο. Η άλλη κατηγορία, τα bullpub, έχουν το χαρακτηριστικό ότι η θαλάμη και ο μηχανισμός σκανδάλης βρίσκονται πίσω από την πιστολοειδή λαβή, ουσιαστικά μέσα στο «κοντάκι» που τώρα αποτελεί μέρος του κορμού.
Το κορυφαίο σε εργονομία bullpub Micro Tavor X95 της IWI
Το κορυφαίο σε εργονομία bullpub Micro Tavor X95 της IWI
Και οι δύο διαμορφώσεις συνδιάζουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Σαν κύρια πλεονεκτήματα της standard κατηγορίας θα μπορούσαμε να βάλουμε την συνήθως πιο εργονομική διάταξη των χειριστηρίων(χωρίς αυτό να αποτελεί κανόνα) και την εύκολη μετάβαση από τον κυρίαρχο στον ασθενή ώμο, ενώ σαν μειονεκτήματα μπορούμε να πούμε το μεγαλύτερο σχετικό συνολικό μήκος τους με ίδιου μήκους κάννη και την χειρότερη τους ισορροπία σε σχέση με το κέντρο βάρους τους. Αντιστρέφοντας τα πάραπάνω έχουμε για τα bullpub μικρότερο μήκος και καλύτερη ισορροπία σαν πλεονεκτήματα αλλά συνήθως χειρότερη εργονομία και πολύ δύσκολη (εώς αδύνατη) μετάβαση για βολή από τον ασθενή ώμο. Η επιλογή μεταξύ των δύο αποτελεί περισσότερο θέμα φιλοσοφίας χρήσης και εκπαίδευσης παρά ουσιαστικής σύγκρισης πλεονεκτημάτων-μειονεκτημάτων.
Προχωρώντας θα καταθέσουμε την άποψή μας για το «ιδανικό» μήκος κάννης. Στα τυφέκια 5,56 πρωταρχικό ρόλο στην έκταση του τραύματος που θα επιφέρει η βολίδα μας παίζει η ταχύτητα που θα έχει κατά την πρόσκρουση στον στόχο. Γι αυτό και οι κοντές κάννες έχουν κατηγορηθεί ότι μειώνοντας την αρχική ταχύτητα της βολίδας λόγω του μικρότερου τους μήκους έχουν περιορίσει το δραστικό βεληνεκές του όπλου. Η αλήθεια είναι ότι η διαφορά μιας πλήρους μήκους κάννης 20’’(506χιλ) με μια μήκους αραβίδας 14,5’’(370χιλ) για δεδομένη ταχύτητα είναι μόνο 50 μέτρα. Οπότε αν αυτά τα 50 μέτρα κρίνονται τόσο σημαντικά για την αποστολή του συγκεκριμένου όπλου τότε ας προτιμηθεί μια μακρύτερη κάννη. Αλλιώς ας επιλεγεί μια κοντύτερη και ας εκμεταλλευτούμε τα πλεονεκτήματα των πιο μαζεμένων διαστάσεων μιας αραβίδας σε σχέση με ένα τυφέκιο (με κάννη πλήρους μήκους).
Το ατομικό τυφέκιο πάντοτε έκρυβε μια ιδιαίτερη σημασία για τον Καταδρομέα. Πέραν του γεγονότος ότι είναι το κύριο εργαλείο εκπλήρωσης της αποστολής του το τυφέκιο είχε από ανέκαθεν μια συναισθηματική αξία για τον Καταδρομέα. Συνδεόταν μαζί του και το θεωρούσε σαν κάτι δικό του. Το G3 απέτυχε σε αυτόν τον τομέα. Ποτέ δεν αγαπήθηκε, αν και δεν μισήθηκε. Ποτέ δεν απέκτησε την αποδοχή και αγάπη που ένιωθαν όσοι είχαν το FN FAL(το Εφ-Νι). Παρότι εξαίρετο όπλο και ίσως σε πολλούς τομείς ανώτερο του FAL. Ίσως γι αυτό να φταίνε και οι «φήμες» που διάδιδαν ορισμένα «σοφά» στελέχη(το G3 στοιχίζει 7 Λίρες, ή ότι λειώνει η κάννη όταν κάνεις ριπές…). O οπλισμός είναι μέρος του ηθικού του Καταδρομέα. Οι προσωπικές «προτιμήσεις» αν και πάντοτε υποκειμενικές πιστεύω ότι πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν εφόσον η επιλογή είναι μεταξύ ισοδύναμων.
Συνοψίζοντας, άποψή μας είναι ότι η εισαγωγή φορητού οπλισμού διαμετρήματος 5,56×45 στις Μονάδες ΚΔ είναι επιβεβλημένη. Εδώ δεν μπορούμε παρά να υπερτονίσουμε και την αξία των παρελκομένων οπλισμού. Υλικά όπως διόπτρες ταχείας σκόπευσης(π.χ. Aimpoint ή EoTech), διόπτρες γενικής χρήσης(π.χ. ACOG ή SpectreDR), σκοπευτικά LASER και φακοί αναβαθμίζουν σε υπερθετικό βαθμό τις δυνατότητες του μαχητή στην χρήση του οπλισμού του. Ο Τουρκικός Στρατός τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει μαζική εισαγωγή τέτοιων βοηθημάτων σε υπηρεσία στις Μονάδες του. Τα ΗΚ33 κυρίως αλλά και G3 εμφανίζονται όλο και συχνότερα με διόπτρες ταχείας σκόπευσης, χειροφυλακτήρες με ράγες Picatinny και εμπρόσθιες χειρολαβές, Διόπτρες Νυχτερινής Σκόπευσης και υπέρυθρα LASER αλλά και Θερμικές Διόπτρες, όπως την Piton της ASELSAN, σε αυξημένους αριθμούς 2 ή και περισσοτέρων ανά Ομάδα Καταδρομών των 12 αντρών.
Τούρκος καταδρομέας με ΗΚ33Ε στο οποίο διακρίνουμε χειροφυλακτήρα με ράγες Picatinny και εμπρόσθια χειρολαβή/δίποδα, καθώς και σκοπευτικό ταχείας σκόπευσης με μεγεθυντή Χ3.
Τούρκος καταδρομέας με ΗΚ33Ε στο οποίο διακρίνουμε χειροφυλακτήρα με ράγες Picatinny και εμπρόσθια χειρολαβή/δίποδα, καθώς και σκοπευτικό ταχείας σκόπευσης με μεγεθυντή Χ3.
Ας ασχοληθούμε τώρα με την σύνθεση. Στις Μονάδες Ελαφρού Επίλεκτου Πεζικού-Καταδρομών η ισχύς προσδιορίζεται από τις Ομάδες και τις Διμοιρίες. Τα μικρά αυτά κλιμάκια είναι τα κύρια στοχεία διεξαγωγής επιχειρήσεων περιπολιακού χαρακτήρα όπως οι κρούσεις και οι ενέδρες. Οπότε η αριθμητική δύναμη και η σύνθεση αυτών των κλιμακίων είναι πρωταρχικής σημασίας. Μέχρι και πριν μερικά χρόνια (πιθανότατα και σήμερα) οι Ομάδες και Διμοιρίες των Μοιρών Καταδρομών διακρίνονταν από μια «μονολιθική» σύνθεση που δεν ήταν αντιπροσωπευτική των αποστολών που θα καλούνταν να εκτελέσουν. Η παρουσία του πολυβόλου MG3 και του αντιαρματικού εκτοξευτή RPG-7V στην Ομάδα την καθιστούσε βαρειά και δυσκίνητη, ενώ ο εφοδιαμός του Ομαδάρχη με υποπολυβόλο Ρ90 και η μη διάθεση G3 στον χειριστή του ΑΤ στερούσε την Ομάδα από δύο τυφέκια. Επίσης η μη διάθεση βομβιδοβόλων στην Ομάδα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην ισχύ πυρός μια και οι χρησιμοποιούμενες οπλοβομβίδες (εκτοξευόμενες από την κάννη) πέραν της δυσχερούς χρήσης τους σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να συγκριθούν με το βομβιδοβόλο σε βεληνεκές και ακρίβεια πυρός.
Οπότε, πέραν του βάρους λόγω πυρομαχικών η Ομάδα επιβαρυνόταν από την ύπαρξη βαρέων όπλων στην οργανική σύνθεση της και την ανυπαρξία πολλαπλασιαστών ισχύος όπως τα βομβιδοβόλα. Σοβαρές ελλείψεις υπήρχαν βέβαια, κυρίως λόγω παλαιότητας και αριθμών, στα μέσα νυχτερινού αγώνα. Χωρίς να ασχοληθούμε περαιτέρω με την υφιστάμενη σύνθεση θα προχωρήσουμε στην πρότασή μας η οποία στηρίζεται και στα όσα γράψαμε πιο πάνω για τον οπλισμό.
Παρατηρώντας τις εξελίξεις στους στρατούς ανά τον κόσμο βλέπουμε τις Ομάδες αντίστοιχων Μονάδων να σταθεροποιούνται σε ένα αριθμό από 8 εώς 10 άντρες. Επίσης βλέπουμε να τυποποιείται και η σύνθεση του οπλισμού. Εμείς, στηριζόμενοι σε αυτά διαμορφώσαμε μια σύνθεση προσαρμοσμένη στα δικά μας δεδομένα.
Η ισχύς της Ομάδας κρύβεται και στους αριθμούς, αλλά πέραν της ισχύος, στις Μονάδες ΚΔ πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα να συγκροτούνται περίπολα επαρκούς δύναμης χωρίς να διαταράσσονται το δυνατό οι οργανικοί δεσμοί. Έχοντας και αυτό υπ’ όψιν επιλέξαμε ως βέλτιστο αριθμό δύναμης τους 10 άντρες. Αυτοί συγκροτούν ένα στοιχείο διοίκησης και δύο ημιομάδες ελιγμού ίδιας σύνθεσης ως εξής:
Στοιχείο Διοίκησης
-Ομαδάρχης. Ο Ομαδάρχης παραμένει εκτός ημιομάδων ούτως ώστε να μην έχει άμεσα καθήκοντα μαχητή και έτσι να ευκολύνεται το κύριο έργο του που είναι η διοίκηση της Ομάδας. Αυτή η θέση, και με δεδομένο ότι μπορεί να χρειαστεί να επιχειρήσει ως περιπολάρχης, θα έπρεπε κατά την άποψη μας να πληρώνεται από Μόνιμο προσωπικό(Μόνιμους ή Εθελοντές Υπαξιωματικούς). Για να μην παραξηγηθούμε. Είμαστε φανατικοί υπέρμαχοι της θητείας. Οι Έλληνες ανά τους αιώνες, πλην ορισμένων Μονάδων, δεν διέθεταν επαγγελματικούς στρατούς. Η έννοια του Στρατιώτη ήταν ορθότατα συνιφασμένη με την έννοια του Πολίτη και η προστασία της Πατρίδας ήταν ανέκαθεν παλλαϊκή υποχρέωση.
-Ακροβολιστής. Ο Ακροβολιστής, ενταγμένος στο στοιχείο διοίκησης είναι υπό τον άμεσο έλεγχο του Ομαδάρχη ο οποίος τον χρησιμοποιεί ανάλογα είτε σε ρόλους πυρών ακριβείας, είτε ενισχύοντας με αυτόν την μία ημιομάδα αν απαιτήται, ή τάσσοντάς τον σε ρόλους υποστήριξης ή βάσης πυρός. Το τυφέκιό του σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ομάδα είναι διαμετρήματος 7,62×51, ημιαυτόματο με κατάλληλα σκοπευτικά για βολές ακριβείας μέχρι και τα 800μ. Όντας ημιαυτόματο μπορεί να βοηθήσει την Ομάδα και σε εμπλοκές μικρών αποστάσεων χωρίς να την στερεί από ένα τυφέκιο.

Ημιομάδες Ελιγμού
-Επικεφαλής ημιομάδας. Ο «ημιομαδάρχης» βοηθεί τον Ομαδάρχη στην ενάσκηση της διοικήσεως ελέγχοντας τους υπόλοιπους 3 άντρες της ημιομάδας του σύμφωνα με τις διαταγές του. Πρέπει να είναι ο πλέον έμπειρος άντρας της ημιομάδας και θα έπρεπε η επιλογή του να γίνεται αφού διαπιστωθούν κάποια ηγετικά χαρακτηριστικά. Καλοί βαθμοί στο σχολείο ή στις εξετάσεις δεν είναι κριτήριο ηγετικών προσόντων.
-Βομβιστής. Ο βομβιστής χειρίζεται ένα από τους δύο παράγοντες ισχύος της Ομάδας, το βομβιδοβόλο (ο άλλος είναι το Ελαφρύ Πολυβόλο). Το βομβιδοβόλο πρέπει να έχει επάρκεια πυρομαχικών για να μπορεί να «βάλλει συνέχεια», ακόμα κι αν αυτό είναι εις βάρος του αριθμού πυρομαχικών του ατομικού οπλισμού. Οι εμπειρίες στο Ιράκ και το Αφγανιστάν έδειξαν ότι τα πυρά του βομβιδοβόλου πολλές φορές αποδεικνύονταν καθοριστικά για την έκβαση της μάχης. «Contact Breaker» το χαρακτήριζαν.
-Οπλοπολυβολητής. Ο οπλοπολυβολητής χειρίζεται τον έτερο παράγοντα ισχύος της Ομάδας, το ελαφρύ πολυβόλο. Το ελαφρύ πολυβόλο δίνει στην Ομάδα μεγάλη ευελιξία επιλογών χρήσης του καθώς ο Ομαδάρχης μπορεί να το αφήσει να ελίσσεται μαζί με την ημιομάδα του ή μπορεί μαζί με το Ελαφρύ Πολυβόλο της άλλης ημιομάδας και τον Ακροβολιστή να συγκροτήσει μια πανίσχυρη βάση πυρών υποστήριξης. Με δεδομένο το μικρό βάρος των πυρομαχικών 5,56×45 η ποσότητα των μεταφερόμενων ταινιών μπορεί να είναι αυξημένη, ενώ ακόμα περισσότερα δύναται να είναι διανεμημένα εντός της ημιομάδας. Οι Αμερικανοί Πεζοναύτες άρχισαν να εισάγουν σε υπηρεσία Οπλοπολυβόλα, δηλαδή αυτόματα τυφέκια βαρειάς κάννης τροφοδοτούμενα από γεμιστήρα, χωρίς όμως να αποσύρουν τα ελαφρά τους πολυβόλα, αφήνοντας την ευχέρεια στον Διοικητή να αποφασίσει τι θα χρησιμοποιήσει. Αυτή η περίπτωση αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα που θέλει και τους τελευταίους στρατούς που χρησιμοποιούσαν Οπλοπολυβόλα να τα αντικαθιστούν με Ελαφρά Πολυβόλα(Βρεττανοί). Το ίδιο κάνει και ο Ελληνικός Στρατός εφαρμόζοντας μάλιστα μια παγκόσμια πρωτοτυπία… Τυφέκια 7,62(G3) και Ελαφρά Πολυβόλα 5,56(Minimi)! Αυτό φυσικά ελέω κρίσης, μιάς και το πρόγραμμα αντικατάστασης των G3 ματαιώθηκε για οικονομικούς λόγους.
Η διεθνής πρωτοτυπία του ΕΣ (και δεν το λέμε για καλό) Τυφέκια G3 7,62 με ελαφρύ πολυβόλο Minimi 5,56
Η διεθνής πρωτοτυπία του ΕΣ (και δεν το λέμε για καλό): Τυφέκια G3 των 7,62mm με ελαφρύ πολυβόλο Minimi 5,56mm.
-Βοηθός Οπλοπολυβολητή ή Σκοπευτής Ακριβείας. Ο τελευταίος άντρας της ημιομάδας δύναται να μεταφέρει επιπλέον πυρομαχικά για το Ελαφρύ Πολυβόλο της ημιομάδας του και ταυτόχρονα να έχει εφοδιασμένο τον ατομικό του οπλισμό με μια διόπτρα γενικής χρήσης με μικρή μεγέθυνση(μέχρι Χ4) για βολές ακριβείας μέχρι τα 300μ.
Βλέπουμε ότι η Ομάδα έχει επαρκή ισχύ πυρός με 7 τυφέκια εφόδου, δύο ελαφρά πολυβόλα, δύο βομβιδοβόλα και ένα τυφέκιο ακροβολιστού και ευέλικτη σύνθεση για επιχειρήσεις περιπολιακού χαρακτήρα(μέχρι και κρούσεις μικρής κλίμακας) αλλά και τακτικού αγώνα. Επιβάλλεται, για να μπορεί η Ομάδα να δρα ανεξάρτητα ή ημιανεξάρτητα, στους άνδρες της να υπάρχουν τουλάχιστον από ένας με ειδικότητα στις Καταστροφές, στις Πρώτες Βοήθειες Μάχης, στις Διαβιβάσεις και στην αίτηση και διόρθωση πυρών υποστήριξης καμπύλης τροχιάς(ιδανικά για αυτό ο ακροβολιστής). Επίσης τουλάχιστον ένας που να δύναται να χρησιμοποιηθεί ως ανιχνευτής. Η αντιαρματική αυτοάμυνα της Ομάδας μπορεί να ενισχύεται κατά περίπτωση με αριθμό φορητών αντιαρματικών μιάς χρήσης, όπως τα LAW.
Φθάνοντας στο επίπεδο της Διμοιρίας, πέραν των Ομάδων της, στο στοιχείο Διοικήσεως, εκτός του Διμοιρίτη και του Βοηθού του, πρέπει να υπάρχει τουλάχιστον ένας Νοσοκόμος Μάχης (όχι απλός τραυματιοφορέας) και να προβλέπεται προσκόλληση ΠΑΠ (Προκεχωρημένου Αξιωματικού Παρατηρητή), αν όχι σε οργανική θέση. Στην Διμοιρία και σε ξεχωριστή Ομάδα Υποστήριξης μπορεί να βρίσκονται πιο βαριά όπλα όπως Ελαφρά Πολυβόλα 7,62χιλ (ή πολυβόλα γενικής χρήσης), Αντιαρματικοί Εκτοξευτές (το υπάρχον RPG-7V μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του για πολλά χρόνια ακόμα, ειδικά με βελτιωμένα πυρομαχικά όπως PG-7VL και PG-7VR και κυρίως με σύγχρονες διόπτρες νυχτερινής σκόπευσης), φορητοί πολλαπλοί εκτοξευτές βομβίδων όπως το MGL Mk1, ακόμα και όλμοι Commando 60χιλ. Τα στοιχεία βαρέων όπλων μπορούν να διατεθούν στις Ομάδες αν κρίνεται σκόπιμο λόγω αποστολής ή να υποστηρίζουν την Διμοιρία αν ενεργεί συγκεντρωτικά.
Σε επίπεδο Λόχου μπορεί να παραμείνουν οι όλμοι 60χιλ (αν δεν διατίθενται στις Διμοιρίες) και μια Ομάδα Ελεύθερων Σκοπευτών των 3 Στοιχείων με όπλα 0,338’’ και 0,50’’. Η σύνθεση αυτή επιτρέπει ανεξάρτητη ή ημιανεξάρτητη δράση των Ομάδων/Διμοιριών με τους Λόχους να συντονίζουν την δράση τους και την Μοίρα να αναθέτει ανάλογα αποστολές στους Λόχους. Αποστολές κατάλληλες για τέτοιου είδους Μονάδες. Είχαμε λειώσει στην θητεία μας σε «προσβολές ΟΥΜΑ»!
Αφού αναφερθήκαμε στην Μοίρα να σχολιάσουμε το γεγονός ότι με την παρούσα οργάνωση οι Μοίρες Καταδρομών λειτουργούν σαν Τάγματα Πεζικού γεγονός που δεν συνάδει με τις αποστολές τους. Ηεπιβάρυνση των Μονάδων Καταδρομών με στοιχεία Διοικητικής Μεριμνας που αρμόζουν περισσότερο σε Μονάδες Πεζικού που δρουν συγκεντρωτικά βαραίνει αχρείαστα τη δομή τους. Τέτοιες υπηρεσίες όπως τμήματα Εφοδίων και Συντήρησης, ακόμα και Υγειονομικής Περίθαλψης κρίνουμε ότι δεν εξυπηρετούν την αποστολή μιας Μοίρας Καταδρομών καθώς οι Λόχοι της θα δρουν ανεξάρτητα, σε ξεχωριστές Περιοχές Επιχειρήσεων και η Μοίρα είναι πρακτικά αδύνατο να παρέχει σε αυτούς κλασσική ΔΜ Πεζικού. Αντιθέτως είναι πολύ πιο αποτελεσματικό και ευέλικτο η υποστήριξη ΔΜ να προέρχεται από Συγκροτήματα ή Σχηματισμούς στην περιοχή ευθύνης των οποίων δρουν οι Λόχοι Καταδρομών. Η όλη εφοδιαστική υποστήριξη των Λόχων πρέπει να είναι απαλλαγμένη από σταθερές εγκαταστάσεις όπως μαγειρία εκστρατείας και να στηρίζεται σε ότι μπορεί να μεταφερθεί πεζή από τους άντρες(πχ Μερίδες τροφής επιχειρήσεων 4Β).
Η ισχύς των Μονάδως Καταδρομών είναι οι ίδιοι οι Καταδρομείς. Πηγάζει κυρίως μέσα από την εκπαίδευση, ατομική και συλλογική, από την ποιότητα των χαμηλόβαθμων ηγητόρων, από την συνεχή ρεαλιστική άσκηση, απαλλαγμένη από αντιπερισπασμούς άσχετους με την αποστολή. Αλλά και από τον οπλισμό και τον εξοπλισμό. Δεν διανοείται κανείς ότι εν έτι 2013 η πολιτεία δεν φρόντισε να εφοδιάσει τους πλέον ικανούς μαχητές της με σύγχρονο οπλισμό, με σύγχρονα μέσα νυχτερινού αγώνα σε επαρκείς αριθμούς, με σύγχρονα μέσα σκόπευσης, ότι η πολιτεία αποτυγχάνει συστηματικά να εξασφαλίσει στους προμαχούντες της τα μέσα που θα τους επιτρέψουν να νικήσουν για την Πατρίδα και όχι να σκοτωθούν για την Πατρίδα.
Πηγές:
-Is there a problem with the lethality of the 5,56 NATO caliber?
Per G. Arvidsson, Chairman NATO Weapons and Sensors Working Group
-The Real Role of Small Arms in Combat
Dr Jim Storr
-Increasing Small Arms Lethality in Afganistan
Major Thomas P. Ehrhast, US Army
-Small Caliber Lethality
Major Glenn Dean, Major David LaFontaine
-The US Army Squad: Foundation of the Decisive Force
AUSA
-The Effects of Posture, Body Armor, and other equipmenton Rifleman Lethality
Gary R. Kramlich II
-Organizing Modern Infantry: An Analysis of Section Fighting Power
Major V. Sattler, Captain M. O’Leary

*Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το περιοδικό Δούρειος Ίππος με την άδεια του εκδότη. Όλες οι φωτογραφίες μέσω του περιοδικού, πλην της αρχικής.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

(Γιατί) Θέλει Αρετή και Τόλμη η Ελευθερία

  Η φετινή επέτειος της Εθνεγερσίας του 1821 σκιάζεται από ορισμένα μεγάλα και σκληρά γεγονότα, τα οποία κάποιοι δεν θέλουν, για τους δικούς...