Τρίτη 7 Ιουλίου 2015

Η διαρκής πάλη Γαλλίας - Γερμανίας στην πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η διαρκής πάλη Γαλλίας - Γερμανίας στην πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση

«Ο Δάντης, ο Γκαίτε και ο Σατωβριάνδος ανήκουν στην Ευρώπη μόνο επειδή είναι αντίστοιχα Ιταλός, Γερμανός και Γάλλος. Δεν θα υπηρετούσαν την Ευρώπη πολύ καλά αν δεν ανήκαν σε κάποια χώρα, αν είχαν γράψε ένα είδος Εσπεράντο» Ντε Γκώλ
Κρίνεται σκόπιμο αρχικά να αναφερθούμε στα ιστορικά γεγονότα και το πολίτικο γίγνεσθαι την περίοδο μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.


Οι πρώτες ευρωπαϊκές κοινότητες δημιουργούνται την περίοδο αυτή. Η κατάσταση παρουσιάζεται αρκετά διαφοροποιημένη σε σχέση με την προπολεμική περίοδο, τώρα πια οι Ηνωμένες πολιτείες αποτελούν μια κυρίαρχη οικονομική δύναμη και το status quo που επικρατούσε έως τότε στη Ευρώπη έχει μεταβληθεί. Η Ευρώπη είναι μια ήπειρος κατακερματισμένη και οικονομικά διαλυμένη από τον πόλεμο, η άλλοτε πανίσχυρη βιομηχανική δύναμη, η Γερμάνια, είναι πλέον ηττημένη και διαιρεμένη, δεν υφίσταται πλέον ως κράτος αλλά βρίσκεται κάτω από τη διοίκηση μιας Συμμαχικής Επιτροπής. Το ζήτημα της Γερμανίας αποτελεί ένα από τα καθοριστικά θέματα στην διαδικασία της μετέπειτα ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ενώ στο παγκόσμιο διπολικό κλίμα οι αποικιοκρατίες καταρρέουν. Πλέον ο κόσμος μοιάζει να είναι χωρισμένες στα δυο, με τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη μια και την ΕΣΣΔ από την άλλη, η περίοδο του ψυχρού πολέμου είχε ξεκινήσει. Η ανάδυση των Ηνωμένων πολιτειών ως μια παγκόσμια δύναμη ήταν γεγονός υψίστης σημασίας για την διεθνή πολιτική. Επιπρόσθετα η ατομική βόμβα αποτέλεσε το βαρύ κληροδότημα του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, τεχνολογικό επίτευγμα που ώθησε τους μετέπειτα ηγέτες σε μεγαλύτερη χρήση της διπλωματίας.
Η κατάσταση της Γερμανίας το 1950 ήταν ιδιαίτερα άσχημη, καθώς αποδυναμωμένη και ηττημένη, αδυνατούσε ακόμη και να σιτίσει τον γερμανικό λαό. Η Γερμανία έχει ως επιθυμία της και διακαή πόθος της την αλλαγή του status quo. Η Γάλλια από την άλλη μεριά επιθυμεί μεν την αναστήλωση της Γερμανίας αλλά μόνο σε βάση οικονομικών συναλλαγών και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί την επαναστρατικοποίηση της. Κατανοεί δε ότι η παράλυση της Γερμανίας αποτελεί, εξαιτίας κυρίως της γεωγραφική της θέση, ανασταλτικό παράγοντα και για την περαιτέρω βιομηχανική ανάπτυξη της Ευρώπης. Ενώ η ΗΠΑ φοβούνται ότι η παράλυση της Γερμανίας μπορεί να οδηγήσει σε ένα νέο κραχ.
Τη δεκαετία του 1940 υπογράφονται πολλές συμφωνίες όμως η Γερμανία δεν συμμετέχει σε αυτές (η Τελωνειακή Σύμβαση Μπενελούξ μεταξύ τους, ο ΟΟΣΑ (1948), Συνθήκη των Βρυξελλών(1947)κλπ). Το Σεπτέμβριο όμως του 1946 το σχεδίου Μοργκεντάου κάνει λόγο για εξαγροτισμό της Γερμανίας και το 1947-1948 η Γερμανία περιλαμβάνεται στο σχέδιο Μάρσαλ.
Όσον αφορά την ενσωμάτωση της Γερμανίας σε ευρωπαϊκούς θεσμούς ο Schuman, τότε υπουργός εξωτερικών δήλωσε σε ομιλία του στις 9 Μαΐου το 1950, την επιθυμία να δημιουργηθεί μια κοινότητα που να ενσωματώσει την γαλλική και γερμανική παραγωγή άνθρακα και χάλυβα. Σε αυτόν τον ευρωπαϊκό οργανισμό θα μπορούσαν να συμμετέχουν και αλλά ευρωπαϊκά κράτη. Έτσι οι έξι ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν την συνθήκη στο Παρίσι στις 18 Απριλίου το 1951.Στην ουσία ο Σούμαν έθεσε τις βάσεις για την μετέπειτα ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Οι Γάλλοι είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν σε οικονομικό επίπεδο με την Γερμανία αλλά συνεχίζουν να αρνούνται κατηγορηματικά την οποιαδήποτε συμφωνία που θα περιελάμβανε τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας.
Όμως η κατάσταση στην Ευρώπη διαφοροποιείται έντονα την περίοδο αυτή. Με τον πόλεμο της Κορέας όπου οι αμερικάνοι πλέον χάνουν τον ενδιαφέρον τους για την Ευρώπη και κινούνται προς την Ασία. Η Αμερική επιθυμεί να επανασυσταθεί ο γερμανικός στρατός καθώς πραγματοποιεί μεταφορά των αμερικανικών στρατευμάτων στην Κορέα. Όμως οι υπόλοιπες δυτικοευρωπαϊκές δυνάμεις αισθάνονται απειλή από την επαναστρατικοποίηση της Γερμανίας σε αντίθεση με την Αμερική που πλέον βλέπει με πιο θετική μάτια το γεγονός αυτό.
Η Γάλλια δεν ήθελε σε καμία περίπτωση την συμμετοχή της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ. Την ιδία περίοδο είχαν ξεκινήσει οι διαδικασίες του σχεδίου Σούμαν και για την συγκρότηση της ΕΚΑΧ. Οι αμερικανικές πιέσεις για επαναστρατικοποίηση της Γερμανίας ήταν έντονες και έτσι ο γάλλος υπουργός αμύνης προτείνει να συγκροτηθεί ευρωπαϊκός στρατός. Όλο αυτό το εγχείρημα θα περιλαμβανόταν στο σχέδιο Σούμαν.
Οι προτάσεις του γάλλου πρωθυπουργού Πλέβεν, γνώστες ως σχέδιο Πλέβεν πρόβλεπαν τη δημιουργία της ΕΑΚ, μιας ευρωπαϊκής αμυντικής κοινότητας. Έτσι οι Ευρωπαίοι ωθήθηκαν λόγο των γεγονότων να επανεξετάσουν το σχέδιο Σούμαν και να συμπεριλάβουν την ΕΑΚ με στόχο τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού. Μέσα σε αυτόν τον ευρωπαϊκό στρατό βεβαίως η θέση της Γερμανίας θα ήταν περιορισμένη καθώς δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει σε κλιμάκια ανωτέρου στρατιωτικού βαθμού και δεν της δίνονταν το δικαίωμα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Είναι φανερό ότι οι Γάλλοι μπροστά στο δίλημμα να ενταθεί η Γερμανία στο ΝΑΤΟ και να αποτελέσει στην ουσία ένα δορυφόρο της Αμερικής μέσα σε ευρωπαϊκό χώρο προτίμησαν αρχικά τουλάχιστον να εντάξουν έστω μερικώς την παλαιά μεγάλη δύναμη σε ένα ευρωπαϊκό οργανισμό.
Ο πόλεμος της Κορέας αποτέλεσε ένα καθοριστικό παράγοντα στην αλλαγή των σχεδίων της Γαλλίας απέναντι στην Γερμανία. Η απόκτηση ατομικής βόμβας και πυραύλων από τη σοβιετική ένωση καθώς και η κομμουνιστική απειλή που φαινόταν να απλώνεται σε ολόκληρη τον πλανήτη καθίσταται σαφές ότι η Γερμανία χρειάζεται να επαναστρατικοποιηθεί, ως ένα βαθμό τουλάχιστον.
Από την πλευρά της η Γερμανία διάμεσου του καγκελαρίου της Αντενάουερ έδειχνε θετική απέναντι στην ΕΑΚ καθώς θεωρούσε ότι αποτελεί τα πρώτα βήματα προς τον δρόμο για την απόκτηση της εθνικής της ανεξαρτησίας. Είναι πλέον έκδηλο ότι οι αναμνήσεις του β’ παγκόσμιου πολέμου επισκιάζονται από τα γεγονότα του ψυχρού πολέμου.
Όμως όλα σχεδόν τα κείμενα που αποπνέουν έναν αέρα ιδιαίτερα μεγαλόπνοο, στην πράξη παρουσιάζουν πολλές ασάφειες. Το κείμενο της συνθήκης για την ΕΑΚ 1951-1954 απωλέσουμε ένα τέτοιο κείμενο γεμάτο με ασάφειας και υπεκφυγές. Έτσι, η Συνθήκη για την ΕΑΚ δεν ψηφίστηκε από το γαλλικό κοινοβούλιο το 1954. Ποιός ήταν όμως ο λόγος που απέτυχε η ΕΑΚ και πέτυχε η ΕΚΑΧ; Ένας από του βασικούς λογούς της επιτυχίας της ΕΚΑΧ υπήρξε το γεγονός ότι βασίστηκε στην αρχή της ισοτιμίας. Μια συμφωνία η οποία προέβλεπε ότι καμία πλευρά δεν θα προσπαθούσε να επιβληθεί στην άλλη. Όμως στη περίπτωση της ΕΚΑΧ γίνεται λόγος για παράγωγη και εμπόριο του άνθρακα και χάλυβα και σε καμία περίπτωση δεν γίνεται λόγος για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας όπως στην ΕΑΚ.
Η ύπαρξη της ισοτιμίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και ειδικότερα μεταξύ της Γαλλίας και Γερμανίας στη συγκεκριμένη περίπτωση της ΕΑΚ, μπορεί να παρομοιαστεί με την άποψη του Όργουελ για τη Φάρμα των Ζώων, όπου όλα τα ζώα είναι ίσα αλλά κάποια είναι πιο ίσα από τα άλλα. Οι Γάλλοι φοβόντουσαν τον επαναεξοπλισμό της Γερμανίας. Θεωρούσαν ότι η Γερμανία μέσω της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα άλλαζε τις πολίτικες ισορροπίες προς όφελος της σε αντίθεση με τη Γαλλία που προσπαθούσε διακαώς να διατηρήσει το status quo.
Άρα ενώ ο «μεγάλος συμβιβασμός» μεταξύ της Βόννης και του Παρισιού το 1950 βασισμένος σε μια διατήρηση της ισοτιμίας φαινόταν αρκετά ελπιδοφόρος γα τον μέλλον της Ευρώπης στην ουσία βασιζόταν στις συνθήκες που υπήρχαν τη δεδομένη χρονική περίοδο οπού η Γερμανία ήταν νικημένη και ταπεινωμένη από τον πόλεμο και αναζητούσε οποιοδήποτε προσωρινό τρόπο προκειμένου να ανασυγκροτηθεί και να αλλάξει το πολιτικό σκηνικό προς όφελος της. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να προσφέρει το δεδομένο κλίμα τις εγγυήσεις που ήθελαν οι Γάλλοι για διατήρηση της ισοτιμίας. Συνεπώς πως θα μπορούσε η γαλλική εθνοσυνέλευση να πιστεύει ότι μια ισοτιμία είναι δυνατόν να διατηρηθεί και στο μέλλον.
Επιπλέον τόσο οι δεξιοί Γκωλικοί όσο και οι αριστεροί κομμουνιστές θεωρούσαν ως ύποπτα τα υπερεθνικά στοιχειά αυτής της συνθήκης και το γαλλικό έθνος ως σύνολο δίσταζε να παραδώσει ακόμα και ένα μέρος του ελέγχου των γαλλικών στρατευμάτων σε αντάλλαγμα για μια συμφωνία που θα επέτρεπε τον επανεξοπλισμό της Γερμανίας. Επίσης ανησυχούσαν ότι δίχως τη Βρετανία η Γερμανία θα κυριαρχούσε στον ευρωπαϊκό στρατό, ενώ η Γαλλία θα ασχολούνταν με παγκόσμιες υποθέσεις, η Γερμανία θα επικεντρωνόταν στην απόκτηση στρατιωτικής υπεροχής στην Ευρώπη.
Επιπρόσθετα οι Γάλλοι ένοιωθαν ανασφάλεια απέναντι στα πυρηνικά όπλα που είχαν αποκτήσει οι αμερικανοί και επιθυμούσαν να αποκτήσουν και εκείνοι με τη σειρά τους εθνικά πυρηνικά όπλα. Δεν ήταν πεπεισμένοι ότι τα δόγμα Ντάλλες των «μαζικών αντιποίνων» περιλάμβανε και τη δυτική Ευρώπη μέσα στα στην πυρηνική ομπρελά των αμερικανών και ιδιαίτερα μετά το θάνατο του Στάλιν η αίσθηση αυτή αναζωπυρώθηκε. Η ήττα της Γαλλίας στην Ινδοκίνα συνέτριψε ακόμη περισσότερο την εθνική τους υπερηφάνεια και πλέον η Γαλλία επιθυμούσε να ενισχύσει το εθνικό της γόητρο γεγονός που την σταματούσε από την οποιαδήποτε παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας σε έναν ευρωπαϊκό οργανισμό.
Το γεγονός ότι η Γαλλία τελικά στάθηκε αδύναμη να υπερασπιστεί την πρόταση της, έκανε τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΝΑΤΟ να αμφισβητήσουν πλέον τον ηγετικό της ρολό στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης καθώς η στάση της στο θέμα της ΕΑΚ δεν την καθιστούσε αξιόπιστη ως δύναμη.
Η αποτυχία της ΕΑΚ αποτέλεσε «μια μαύρη μέρα για την Ευρώπη» κατά τον Αντενάουερ. Η Γαλλία αναγκάστηκε τελικά να δεχτεί την ένταξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ το 1954, ενώ το Νάτο με τη σειρά του αντανακλούσε την υποβάθμιση της Ευρώπης. Η αδυναμία Γαλλίας και Γερμανίας να συνεργαστούν και να ακολουθούσουν μια κοινή πορεία ήταν στην ουσία το βασικό πρόβλημα υλοποίησης της ΕΑΚ. Η αποτυχία να συσταθεί ένας ευρωπαϊκός στρατός με διαφορετικά έθνη απέδειξε και την αδυναμία των ευρωπαϊκών χώρων να δώσουν λύσεις σε προβλήματα τόσο στον ευρωπαϊκό χώρο όσο και ζητήματα που ήταν ζωτικά για τις ίδιες. Μόλις λίγα χρόνια μετά την μη κύρωση της ΕΑΚ, η εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ από τον Νάσσερ, σήμανε το τέλος της οικονομικής εκμετάλλευση της περιοχής από την Βρετανία και τη Γαλλία. Επιπλέον η εισβολή της ΕΣΣΔ στην Ουγγαρία το φθινόπωρο του 1956, όταν η Ουγγαρία δήλωσε την πρόθεση της να αποχωρήσει από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και τα σοβιετικά στρατεύματα δεν δίστασαν να εισβάλουν στην Ουγγαρία και να καταστείλουν την εξέγερση, αναδεικνύει τη συρρίκνωση του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης και το γεγονός ότι δεν μπορούν σε καμία περίπτωση οι ευρωπαϊκές χώρες να αναμετρηθούν με την ΕΣΣΔ ή τις ΗΠΑ.
Πολλά από τα μετέπειτα ιστορικά γεγονότα από την αποτυχία της ΕΑΚ ανέδειξαν την μείωση της δυνάμεως της Ευρώπης διεθνώς. Παραδείγματος χάριν ο πόλεμος στο Κόσοβο αντανακλά την παρηκμασμένη πλέον Ευρώπη. Το ΝΑΤΟ που τόσο έντονα επιθυμούσαν οι Γάλλοι να μην ενταχθούν οι Γερμανοί τώρα κυριαρχεί σε ευρωπαϊκό χώρο, εποδηγετείτο καθαρά από τους αμερικανούς αναγνωρίζοντας νέες κρατικές οντότητες, οι όποιες στην ουσία αποτελούν δορυφόρους της Αμερικής. Η Ευρώπη πλέον είναι ανίκανη να υψώσει ανάστημα ακόμη και σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η ΕΕ πολύ σύντομα αναγνώρισε το Κόσοβο πιο γρήγορα και από την Σερβία. Το κυπριακό παραμένει άλυτο και η Ευρώπη δεν στάθηκε ικανή να αποτρέψει την τουρκική εισβολή.
Εξαιτίας λοιπόν της κατάστασης που επικράτησε από την καταδίκη του σχεδίου Πλέβεν και της ανησυχίας μήπως και αποτύχει και η ΕΚΑΧ, οι Ευρωπαίοι κινήθηκαν πυρετωδώς προς νέες συμφωνίες. Έτσι οι χώρες της Μπενελούξ στράφηκαν προς τη δημιουργία μια τελωνιακής ένωσης με σκοπό τη διαμόρφωση μια Κοινής Αγοράς. Αποτέλεσμα της πρωτοβουλίας αυτής υπήρξε η σύσταση της επιτροπής Spaak στη Μεσσήνη το 1957 και η Συνθήκης της Ρώμης όπου συστάθηκε η Κοινή Αγορά και η EUROTOM. Οι περαιτέρω αυτές συμφωνίες στεφτήκαν με επιτυχία κυρίως διότι δεν άγγιζαν θέματα που αφορούν την εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας καθώς το περιεχόμενων των συμφωνιών αυτών αναφερόταν σε θέματα οικονομικού ενδιαφέροντος και επιπρόσθετα διότι οι ευρωπαίοι επιθυμούσαν να διασκεδάσουν το αρνητικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί από την αποτυχία της ΕΑΚ.
Παρόλο όμως τις περαιτέρω συμφωνίες η ανασφάλεια των γάλλων απέναντι σε μια δυνατή Γερμανία συνεχίστηκε και στις επόμενες δεκαετίες, όλες οι προσπάθειες για πολιτική θεσμική αναβάθμιση από την ΕΑΚ ως το σχέδιο Γκένσερ απέτυχαν. Συγκεκριμένα το σχέδιο Γκένσερ υποβαθμίστηκε λόγω διαφωνιών ανάμεσα στους «ισχυρούς» της Ευρώπης. Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι το «σχέδιο Γκένσερ-Κολόμπο» έδωσε σημαντική ώθηση στις διαπραγματεύσεις για τη νομισματική ένωση και τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.
Ήταν όμως έτοιμη η Ευρώπη να αφήσει πίσω τις πολιτικές τις διαφορές; Η συνθήκη του Μάαστριχ αποτελούσε ένα ακόμη μεγαλόπνοο σχέδιο γεμάτο ασάφειες και υπεκφυγές όπως η ΕΑΚ. Καθώς φαίνεται ότι τα γεγονότα του 1989 λειτούργησαν συσπειρωτικά για τους Γερμανούς και του Γάλλους, ωθώντας τους να δώσουν ριζικές λύσεις στα διαχρονικά προβλήματα της ΕΕ, όμως τα αποτελέσματα της συνθήκης του Μάαστριχ ήταν ισχνά. Μήπως γιατί οι ενέργειες για ταύτιση στόχων σήμαιναν απλώς μια ιδεολογική χρεωκοπία, η οποία ώθησε τους αρχηγούς των δυο κρατών σε κινήσεις εντυπωσιασμού; Διότι ακόμη και στην πτώση του τείχους του Βερολίνου οι Γάλλοι έθεταν βέτο σχετικά με την ενοποίηση της Γερμανίας αλλά εν τέλει το Παρίσι ανήμπορο να επηρεάσει τις εξελίξεις και πάλι δεχόταν τα τελεσμένα γεγονότα, όπως και στην περίπτωση της ΕΑΚ, με ένταξη της Γερμανία στο ΝΑΤΟ το 1954. Η Ευρώπη στην μετέπειτα πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης συνεχίζει να δείχνει ότι δεν μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος καθώς και μετέπειτα συμφωνίες που αφορούσαν έντονα τα ζήτημα του έθνους κράτους και της εκχώρησης εθνικής κυριαρχίας όπως η συνθήκη του Μάαστριχ φαίνονται να μην έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Η αποτυχία της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού στρατού είχε ως αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές χώρες να υπάγονται σε υπερατλαντικούς οργανισμούς άμυνας. Μέσω του ΝΑΤΟ και του ΟΗΕ συμμετέχει η Ευρώπη σε διάφορες ειρηνευτικές αποστολές, είναι όμως στην ουσία για προάσπιση των ευρωπαϊκών ενδιαφερόντων; O επονομαζόμενος «ανθρωπιστικός» πόλεμος του Κοσσόβου που άλλαξε άρδην το καταστατικό του ΟΗΕ για επέμβαση στο εσωτερικών των κρατών, σημαίνει και την διασφάλιση των συμφερόντων των ευρωπαϊκών κρατών; Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι φυσικά αρνητική.
Η αποτυχία της ΕΑΚ αποτέλεσε ήττα της ευρωπαϊκής ιδέας. Η ενοποίησης της Ευρώπης σε πολίτικο και αμυντικό επίπεδο αποδείχθηκε άκαρπη και τελικά ακολουθήθηκε ο δρόμος της οικονομικής ενοποίησης. Όμως σήμερα η ευρωπαϊκή και νομισματική ένωση φαίνεται να παραπαίει καθώς η οικονομική κρίση που βιώνουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ταρακουνούν τα θεμέλια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Τελικά ο φόβος του Ντε Γκώλ για μια ισχυρή Γερμανία που ποδηγετεί την Ευρώπη δυστυχώς επαληθεύτηκε. Μέσα σε τόσα λίγα χρόνια το status quo άλλαξε άρδην. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα δεν έχει καμία σχέση με το όραμα των ιδρυτών του. Δεν καμία σχέση με το όραμα ενότητας των ευρωπαϊκών κρατών του Ζαν Μονέ αλλά ούτε και με το σεβασμό των ευρωπαϊκών εθνών του Ντε Γκώλ. Δυστυχώς σήμερα φαίνεται να διαιρεί αντί να ενώνει, να διχάζει τους Ευρωπαίους και να οδηγεί στον αφανισμό των ευρωπαϊκών εθνών.
Η ευρωπαϊκή ένωση βασίζεται σε άξιες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την ισότητα και του κράτους δικαίου και όχι σε εκβιασμούς τοκογλύφων! Η Χρυσή Αυγή αγωνίζεται σθεναρά για μια Ευρώπη των Εθνών και όχι των πολυεθνικών. Η Γηραιά ήπειρος θα πάρει πίσω την παλαιά της αίγλη, θα αποκτήσει την δύναμη που της αρμόζει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Ευγενία Χρήστου Γερμενή, Msc Διεθνολόγος


Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/oi-foboi-ths-gallias-gia-mia-ischurh-germania-sthn-poreia-ths-eurwpaikhs-ol#ixzz3fCz2yPCp

Δεν υπάρχουν σχόλια:

(Γιατί) Θέλει Αρετή και Τόλμη η Ελευθερία

  Η φετινή επέτειος της Εθνεγερσίας του 1821 σκιάζεται από ορισμένα μεγάλα και σκληρά γεγονότα, τα οποία κάποιοι δεν θέλουν, για τους δικούς...